Ürik aside yıkılan azotlu bileşiklerden olan pürinin metabolizmasının bozukluğundan olan bir hastalıktır. Gut hastalığında kanda ürik asit seviyesi oldukça yüksektir bu durumla birlikte vücutta ağrı, kızarıklık, şişlik ve hassasiyetle karakterize, mikrobik olmayan eklem iltihabı yani gut meydana gelir. Sıklıkla ayağın başparmağında başlar. Ancak, diz, ayak bileği, dirsek, el parmağı eklemleri de etkilenebilir. ‘Kralların hastalığı’, ‘zengin hastalığı’, ‘damla hastalığı’ gibi adlarla da anılır.

Erkeklerde daha sık görülen gut hastalığı, kadınlarda menopozla birlikte görülebilir. Metabolizma bozukluğuna bağlı olarak oluşan birincil gut ve şişmanlık, trigliserit yüksekliği (hiperlipidemi), yüksek tansiyon koroner arter hastalığı, kronik böbrek hastalığına bağlı olan ikincil gut olarak ikiye ayrılır.

Gut hastalığı belirtileri

Akut gut atağı, genellikle gece yarısı veya sabaha doğru, ayak baş parmağında veya tutulan eklemde şiddetli ağrı, şişlik, kızarıklık, hassasiyet ve ısı artışıyla başlar. Eklemdeki ağrı ve hassasiyet o kadar şiddetlidir ki; kişi üzerine basamaz, hareket ettiremez, ayakkabı giyemez hatta yorganın bile değmesini istemez. Ağrı ilk 12-24 saat içinde daha da şiddetlenir. Atak birkaç gün ile birkaç hafta içinde (ortalama bir hafta) kendiliğinden geçer. Bazen o eklemde, daha azalmakla birlikte birkaç hafta daha rahatsızlık hissi kalabilir.

Gut nelere neden olur?

Gut hastalığı sıklıkla ayak başparmağında oluşur. Ancak, diz, ayak bileği, dirsek, el parmağı eklemleri de etkilenebilir. Tedavi edilmeği takdirde daha ciddi durumlara neden olabilir. Tuttuğu eklemlerde ve çevre dokularda (tendon, sinir basısı gibi) hasara neden olur. Gut hastalığı tekrarlayabilir. Bu durumda gut atakları yılda birkaç tekrarlar.

Gut Hastalığında Beslenme Tedavisi

Bireylerin günlük almaları gereken enerji miktarı hesaplanarak, bulundurdukları hastalıklar göz ününde bulundurularak kişiye özel beslenme programı hazırlanır. 

Beslenme programı hazırlanırken;

·   Pürinden zengin besinlerin miktarları azaltılmalıdır.

·   Kırmızı et- tavuk- balık 60g ile sınırlı olmalı. Süt, peynir, yumurta tüketilebilecek en iyi protein kaynaklarıdır.

·   Kurubaklagiller günlük 60g olarak tüketilebilir.

·   Fazla yağ vücutta ürik asit birikimine neden olduğu için günlük yağ miktarı sınırlandırılmalıdır.

·   Sebze ve meyve tüketimi arttırılır. Günlük tüketilebilir sebze miktarları; ıspanak (200 gram), bezelye(60 gram), karnabahar(200 gram), mantar(50 gram) ile sırlıdır.

· Beyaz ekmek tüketilebilir.

· Sakatatlar yasaklanır.

·   Alkol yasaklanır.